Chi Họ Tô xã Lại Trì (nay là xã Vũ Tây) huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình tại Thành phố Thái Nguyên


    Lãnh đạo phường Quang Trung thăm, tặng quà cho các lực lượng kiểm soát dịch co vid - 19 tại chốt ra vào cửa ngõ thành phố Thái Nguyên (Ảnh TL)

          Làng Lại Trì (xã Vũ Tây, huyện Kiến Xương, tỉnh Thái Bình) có từ xa xưa là đất quai đê lấn biển, khoảng 200 năm trước 5 dòng họ Nguyễn, Bùi, Vũ, Trần, Hà đến lập ấp, khai hoang cấy lúa. Làng Lại Trì có đình cổ thờ Đức Khổng Minh không, sau đình là nghĩa địa ngũ tộc (5 chi họ kể trên).

          Sau đó khoảng năm 1830, cụ Tổ Họ Tô không biết tên là gì, từ đâu đến Lại Trì lập nghiệp. Theo lời truyền lại thì cụ từ Tiền Hải sang. Nhưng cũng có thể cụ từ làng Thượng Tầm nay là xã Đông Hoàng, huyện Đông Hưng, tỉnh Thái Bình sang vì hai làng chỉ cách nhau một con sông Trà Lý. Do đến sau, những khu đất tốt các chi họ đến trước đã chiếm hết nên cụ Tổ Họ Tô phải khai phá, đào ao vượt thổ khai hoang làm ruộng, đơm đó, cất vó. Cụ sinh được 3 con trai, ra lập trại ở riêng thành 3 ngành nhưng con cháu hiện nay cũng không biết tên 3 cụ Thế tổ này. Đến đời thứ 3 ngành cả sinh được các cụ Tô Dưỡng, Tô Dụng, Tô Thung, ngành hai sinh được các cụ Tô Tiệm, Tô Cận, ngành ba sinh được cụ Tô Mừng. Chi Họ Tô Lại Trì, huyện Kiến Xương nay đã phát triển đến đời thứ 9, có trên 180 nhân khẩu. Năm 1998 xây được nhà thờ họ ở xóm Hoa Nam trong xã.

          Nhánh Thái Nguyên do cụ Tô Khuê và Vũ Thị Cầm (đời 5) cùng 2 con trai là Tô Kim Thành và Tô Trung Năng lên làm ăn và định cư ở phường Quang Trung, Thành phố Thái Nguyên. Nhánh Thái Nguyên nếu tính từ cụ Tô Khuê thì đến nay đã là đời thứ 5 (đời 9 của chi Họ Tô Lại Trì) với 45 nhân khẩu.

          Nhánh họ đã xây được nhà thờ ở số nhà 218, tổ 23, phường Quang Trung, Thành phố Thái Nguyên và rước chân nhang nhà thờ ở quê lên để thờ tổ. Trên cửa nhà thờ chi nhánh Họ Tô số nhà 218, tổ 23 phường Quang Trung Thành phố Thái Nguyên đắp nổi 3 chữ “Tô chi đường” và hai bên cửa là đôi câu đối

Tộc tính quý tôn, vạn đại trường tồn danh kế thịnh

Tổ đường linh bái, thiên niên hằng tại đức lưu quang.

          Hằng năm nhánh họ tổ chức giỗ cụ Tô Khuê  và cụ bà Vũ Thị Cầm tại nhà thờ chi ở Thái Nguyên. Còn giỗ Thủy tổ con cháu vẫn tập trung về quê xã Lại Trì, Kiến Xương, Thái Bình cùng con cháu ở quê xum  họp cúng tế.

          Con cháu Họ Tô tại Lại Trì nói chung và nhánh Thái Nguyên nói riêng vẫn giữ truyền thống siêng năng, chăm chỉ hiếu học, cầu tiến bộ. Riêng nhánh Thái Nguyên thì con cháu một số làm nghề kinh doanh dịch vụ, còn đa phần là viên chức. Có ông Tô Hạ Sĩ đời 7 sinh năm 1972 có bằng Thạc sĩ là Chủ tịch Ủy ban nhân dân phường Quang Trung và vợ là Trần Kim Dung sinh 1976 thạc sĩ, Thành ủy viên, Trưởng ban Tuyên giáo Thành ủy, Thành phố Thái Nguyên.

                                                                   Tô Kim Thành