Chi họ Tô Phan thôn Đồng Tỉnh xã Nghĩa Trụ, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên


     Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Minh Quang trao Bằng công nhận xã đạt chuẩn nông thôn mới cho xã Nghĩa Trụ (Ảnh TL)

Đồng Tỉnh xưa kia thuộc tổng Xuân Cầu, tỉnh Bắc Ninh. Nay là thôn Đồng Tỉnh, xã Nghĩa Trụ, huyện Văn Giang - Hưng Yên.

Trong làng có ba dòng Họ Tô, chỉ có dòng Tô Phan là đông nhất cùng huyết thống. Theo gia phả Chi Họ Tô Phan ghi lại thì cụ Tổ Họ Tô xuất phát từ làng Xuân Cầu. Cụ tên là Tô Phúc An giỗ ngày 16/6/1649 cụ sinh ra cụ Tô Đình Phiên, cụ Phiên sinh ra 3 cụ Tô Văn Ngạn (ngày giỗ 11 tháng Mười âm lịch), cụ Tô Đình Diện (giỗ ngày 05 tháng Chín âm lịch) và Tô Huy Tình (giỗ ngày 8 tháng Mười âm lịch).

Truyện kể rằng cụ bà dòng Họ Tô lấy chồng dòng họ Phan là Phan Quốc Đỉnh ở Đồng Tỉnh vì không có con nên đem cháu ruột Họ Tô về nuôi. Đó là cụ Tô Văn Ngạn trở thành Trưởng tộc Phan Tô.

Con cháu cụ Tô Đình Diện chuyển lên làng Vát ở huyện Hiệp Hòa tỉnh Bắc Ninh. Đến đời thứ 4 có cụ Tô Ngự mà con cháu đều ở làng Vát.

Họ Tô làng Đồng Tỉnh hiện nay là con cháu cụ Tô Huy Tình, là con thứ 3 của cụ Tô Đình Phiên. Nếu tính tự cụ Tô Phúc An thì cụ Tô Huy Tình là đời thứ 3.

Dòng Cụ Tô Huy Tình (giỗ ngày 15 tháng Tư âm lịch), cụ bà là Phan Thị Ý (giỗ ngày 16 tháng Năm âm lịch) tính đến nay đã có tới đời thứ 8, mộ chí và ngày giỗ của các cụ vẫn còn giữ được và qui tập vào nghĩa trang nhân dân thôn Đồng Tỉnh. Nếu tính từ cụ Tô Huy Tình so với gia phả của chi Phan Tô, thì Cụ Tình bằng vai và là em Cụ Phan Tô Văn Ngạn (đời thứ hai).

Cụ Tô Huy Tình sinh ra cụ Tô Thư giỗ ngày 9 tháng Một âm lịch, cụ bà An Thị Siêu giỗ ngày 11 tháng Sáu âm lịch.

Cụ Thư sinh ra 2 người con trai là:

1. Cụ Tô Luyện (giỗ ngày 19 tháng Sáu âm lịch)

2. Cụ Tô Tiếp (giỗ ngày 24 tháng Giêng âm lịch), cụ bà Phạm Thị Ứng (giỗ ngày 29 tháng Sáu) năm Ất Dậu 1945.

Cụ Tô Tiếp sinh ra cụ Tô Châm, cụ Tô Châm lấy hai cụ Bà là An Thị Tý và Nguyễn Thị Xe.

Các cụ sinh ra 6 người con trai của đời thứ 6 là: Tô Bao, Tô Bọc, Tô Tuấn, Tô Biên, Tô Quỳnh, Tô Thạch

Dòng cụ Tô Châm đã có tới gần 100 người con cháu chắt chút, hiện nay phần lớn sống ở quê nhà và Hà Nội.

Cụ Tô Bao (Tô Công) là con trưởng cụ Tô Châm tham gia Cách mạng trước tháng 8 năm 1945 vào Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1946, nguyên là Bí thư Đảng ủy Phủ thủ tướng, nguyên Viện phó Viện Huân chương (nay là Viện Thi đua khen thưởng Nhà nước). Tất cả 5 anh em trai cụ đều tham gia các cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, được Nhà nước thưởng huân chương và huy chương kháng chiến các loại. Thân mẫu của 5 cụ là cụ An Thị Tý đã có công nuôi dấu cán bộ thời kỳ kháng chiến chống Pháp, được Chính phủ thưởng Huy chương Kháng chiến hạng nhì.

Trong dòng cụ Tô Châm có 2 cháu học vị Thạc sĩ, 6 trình độ đại học.

Trên đây là 3 nhánh của dòng họ Tô Phan thôn Đồng Tỉnh mà qua sơ đồ gia phả dòng họ Phan, dòng cụ Tô Huy Tình và dòng cụ Tô Ngự mà tôi được các cụ cao niên kể lại, mong rằng các chi Họ Tô làng Xuân Cầu và Đồng Tỉnh nghiên cứu để tìm được cội nguồn và dòng tộc cho thêm tình  gắn bó keo sơn. Rất tự hào về dòng Họ Tô Xuân Cầu đã có truyền thống yêu nước làm cách mạng.

Tô Quỳnh