Nhạc sĩ Tô Văn: Người “vẽ” Lai Châu bằng âm nhạc


                                       Nhạc sĩ Tô Văn.

Sinh năm 1983 tại huyện Quảng Xương, tỉnh Thanh Hóa, nhạc sĩ Tô Văn (tên đầy đủ là Tô Ngọc Văn, hiện là giáo viên môn Âm nhạc tại Trường Trung học cơ sở Đoàn Kết, thành phố Lai Châu, tỉnh Lai Châu) đã gắn bó với mảnh đất và con người Lai Châu từ hơn 10 năm trước. Với tài năng âm nhạc thiên phú cùng tình yêu cháy bỏng, anh đã đưa được “hồn” mảnh đất này vào trong âm nhạc.

Ẩn sau vẻ bề ngoài thư sinh của một thầy giáo, nhạc sĩ Tô Văn có một năng lượng sáng tác dồi dào. Anh liên tục cho ra đời các tác phẩm và không ít những tác phẩm của anh đã đoạt giải cao tại các cuộc thi ở Trung ương cũng như địa phương, có thể kể đến như: Giải C - Giải thưởng Văn học nghệ thuật Lai Châu lần thứ II năm 2017 với ca khúc “Thương lắm ing lả ơi”; Giải A- Giải thưởng của Bộ Công an về đề tài Công an nhân dân nhân dịp kỷ niệm 75 năm Ngày Truyền thống Công an nhân dân và 15 năm Ngày hội “Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc” năm 2020 với ca khúc “Bình yên nơi biên cương”; giải Khuyến khích trong Cuộc thi “Sáng tác ca khúc về thầy, cô và mái trường” do Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức năm 2020 với ca khúc “Gieo chữ trên rẻo cao”; Giải C - Giải thưởng Hội Nhạc sĩ Việt Nam năm 2020 với ca khúc “Những bông hoa nở giữa mùa dịch”...

Nói về cơ duyên đưa “hồn” Tây Bắc vào ca khúc của mình, anh cho biết: “Tôi may mắn được đến với Tây Bắc, với núi rừng đại ngàn, nơi có nhiều dân tộc anh em cùng sinh sống và họ luôn đoàn kết bên nhau. Những nét đẹp chợ phiên, nét đẹp của núi rừng Tây Bắc, tình đất, tình người thật ấm áp. Những nét đẹp ấy đã cho tôi cảm xúc để viết nên những ca khúc mang đậm bản sắc văn hóa nơi đây.

Công bằng mà nói, chính mảnh đất này đã cho tôi một công việc để kiếm sống, lay động tâm hồn tôi những nốt nhạc để sáng tác và tôi nghĩ mình phải trả ơn nơi này bằng lời ca, giai điệu. Tôi hiểu được sức mạnh của âm nhạc với cuộc sống. Tôi hy vọng âm nhạc của tôi sẽ tôn vinh thêm những giá trị văn hóa dân tộc ở Lai Châu nói riêng và Tây Bắc nói chung, qua đó, quảng bá, giới thiệu đến bạn bè bốn phương về vùng đất biên cương tuyệt đẹp này”.

Nhạc sĩ Tô Văn là người sáng tác khá đa dạng về nhiều đề tài. Về mẹ và những bài ca đi cùng đất nước, anh có “Lời ru mẹ tôi” (thơ Nghiêm Thị Kim Huệ). Về phòng, chống dịch Covid-19, anh có “Ngủ một chút đi anh”, “Những bông hoa nở giữa mùa dịch”, “Hát về những chiến binh thầm lặng”. Về người chiến sĩ, anh có “Bình yên nơi biên cương”, “Yêu anh chiến sĩ Công an” (thơ Nguyễn Xuân Phong), “Hát về anh người con của Tổ quốc” (thơ Lương Chiến Công).

Đặc biệt là tác phẩm “Lặng lẽ xanh” (thơ Đại tá Phạm Hải Đăng, Phó Giám đốc Công an tỉnh Lai Châu) là một đề tài rất riêng của việc đánh án phòng, chống tội phạm ma túy, nhân vật được nhắc đến là Trung úy, liệt sĩ, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Phạm Văn Cường - một tấm gương giáo dục truyền thống cho giới trẻ hôm nay.

Nhắc đến những ca khúc về Lai Châu, hẳn nhiều người rất tự hào khi kể về những ca khúc như: “Mời anh về Lai Châu”, “Về Lai Châu ta đi chợ phiên”(thơ Lương Chiến Công), “Lai Châu nhớ mãi ơn Người” (thơ Nguyễn Xuân Phong), “Chợ phiên vùng cao”, “Gieo chữ trên rẻo cao”...

Bằng sự khai thác văn hóa dân gian Tây Bắc một cách tài tình, các ca khúc này khi vang lên đều khiến cho mỗi người dân nơi đây không khỏi tự hào, kiêu hãnh như thấy dáng mình ở trong đó. Có thể thấy, dù sáng tác ở thể loại nào, thì trong mỗi tác phẩm âm nhạc của anh đều có khúc thức chặt chẽ, ca từ chắt lọc, ngắn gọn, súc tích, sâu lắng, đặc biệt ở đó có thể dễ dàng nhận thấy âm hưởng dân ca của các dân tộc Lự, Mông, Thái...

Nhận xét về nhạc sĩ Tô Văn, nhà văn Phùng Thị Hải Yến - Phó Chủ tịch Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Lai Châu cho biết: “Tô Văn là nhạc sĩ trẻ đầy triển vọng của Chi hội Nhạc sĩ tỉnh Lai Châu. Anh luôn chủ động nắm bắt thời cuộc và có nhiều tác phẩm phù hợp, kịp thời, được các cấp khen thưởng.

Anh cũng là nhạc sĩ giàu có về chất liệu vùng đất, kỹ thuật hòa âm phối khí mang đậm chất vùng cao nên dễ được chọn biểu diễn tại nhiều hoạt động âm nhạc. Dù chỉ sống ở Lai Châu hơn 10 năm, nhưng có thể nói, anh có kiến thức, sự hiểu biết khá dày dặn về con người và văn hóa Lai Châu. Với những tác phẩm âm nhạc đã được ghi nhận, nhiều người cứ ngỡ anh đã là người con của quê hương Lai Châu”.

Song song với công việc giảng dạy ở trong trường, nhạc sĩ Tô Văn hiện là hội viên Hội Nhạc sĩ Việt Nam, hội viên Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Lai Châu, Phó Chi hội trưởng Chi Hội Văn học nghệ thuật thành phố Lai Châu. Gánh vác trên vai nhiều trọng trách, anh luôn tâm niệm phải “ươm mầm” những tài năng âm nhạc cho thế hệ trẻ với mong ước sẽ có những người nghệ sĩ thực thụ sau này.

Bởi thế, từ nhiều năm nay, anh đã mở Trung tâm Piano Lai Châu để đào tạo các tài năng âm nhạc; tìm kiếm sân chơi tại các tỉnh, thành phố trong nước cho học sinh giao lưu, học hỏi, nâng cao hiểu biết về âm nhạc. Cũng nhờ sự phát hiện và vun đắp những tài năng nhí trong âm nhạc, nhiều em đã thi đỗ và đang theo học âm nhạc tại các trường nghệ thuật lớn ở Thủ đô Hà Nội.

                   Ngô Khiêm (Báo Biên phòng)