Xã Bình Minh chuyển mình lên đô thị (Ảnh TL)

          Thủy tổ của chi họ Tô xã Bình Minh, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam là ông Tô Công Chánh, gốc từ Phúc Kiến, Trung Quốc sang Việt Nam từ năm 1665 đến nay là 349 năm. Lúc đầu ký cư tại phố cổ Hội An, tỉnh Quảng Nam. Sau đó về định cư tại thôn Hưng Mỹ, xã Bình Triều, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.

          Đến đời thứ 6, cụ Tô Thủ lấy vợ làng Tân Phong, xã Bình Minh rồi định cư lập nghiệp tại đây, lập nên chi Họ Tô xã Bình Minh đến nay là đời thứ 12, gồm 2 phái tộc với 32 hộ 172 nhân khẩu. Ngoài ra còn có 3 hộ 15 nhân khẩu đang sinh sống tại thành phố Đà Nẵng.

          Tại thôn Hưng Mỹ, xã Bình Triều đến đời 7 không có con trai nối nghiệp, nên hậu duệ đời thứ 8 là Tô Thị Hiểu cùng với phái tộc ở xã Bình Minh phụng tự tổ tiên. Trước đây chi họ có Gia phả viết bằng chữ Hán để ở nhà bà Tô Thị Hiểu, nhưng do chiến tranh bị tàn phá nhà cửa nên gia phả cũng bị giặc đốt. Hiện nay con cháu trong chi họ đang sưu tầm tư liệu để viết lại phả tộc, nhưng chỉ viết được từ đời thứ 6 về sau. Còn các đời trước ghi trên bia mộ nhưng chữ mờ, mất không đọc, dịch được.

          Nghề nghiệp chính của chi Họ Tô xã Bình Minh từ trước tới nay chủ yếu đánh bắt hải sản. Đời sống bà con trong họ ổn định, có một số hộ khá giả, không còn hộ nghèo. Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, chi họ có 7 người tham gia lực lượng vũ trang, trong đó có 3 liệt sĩ, có 1 mẹ  đề nghị truy tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng. Họ tộc đã xây dựng được nhà thờ vào năm 2004 và quy tập được 50% mộ các đời về nghĩa trang gia tộc. Còn mộ tổ tiên các đời trước đã được xây dựng từ khá sớm vào thế kỷ 18 - 19 nay chưa tôn tạo lại được.

          Hằng năm vào ngày kỵ nhật Thủy tổ, ngày 13 tháng Tám âm lịch, con cháu tập trung đầy đủ tại nhà thờ họ cúng tế và bàn việc họ. Trong chi họ mới có 1 người có bằng đại học.

           Tô Thành Long