Động Kính Chủ, xã Phạm Mệnh được mệnh danh là Nam thiên đệ lục động (Ảnh TL)

          Làng Dương Nham, tổng Dương Nham, phủ Kinh Môn trước đây, nay là thôn Dương Nham, phường Phạm Thái, thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương nằm trên một vùng đất giữa hai dãy núi. Ở phía Nam là dãy núi đất với tên Yên Phụ, có ngôi mộ cụ Trần Liễu, thân phụ của Đức Thánh Trần Hưng Đạo, ở phía Bắc là dãy núi đá có động Kính Chủ và sông Kinh Thầy. Mảnh đất này từ xa xưa là vùng biển.

           Hiện nay ở thôn Dương Nham có hai dòng Họ Tô cùng sinh sống với các họ Nguyễn, Lê, Phạm, Vũ, Ngô, Dương… Hai dòng Họ Tô ở đây đến nay đã có hậu duệ đời thứ 9 và thứ 10.

          Dòng Họ Tô thứ hai có tên Cụ Thủy Tổ là Tô Ngọc Đủ, còn Họ Tô thứ nhất không biết tên Cụ Thủy Tổ. Hai chi Họ Tô có cùng huyết thống hay không đến nay con cháu vẫn chưa xác định được.

Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 cả hai chi Họ Tô đều có gia phả, các tư liệu có liên quan. Nhưng trong thời gian tiêu thổ kháng chiến, vùng địch hậu Hải Dương bị địch càn quét, đốt phá sạch nên gia phả tài liệu cũng bị cháy, hoặc thất lạc. Con cháu hậu duệ hai dòng họ đều không biết các cụ Thủy tổ từ đâu đến, không biết quê gốc các cụ ở đâu mà liên lạc tìm về cội nguồn.

          - Cụ Thủy tổ dòng Họ Tô thứ nhất sinh được 6 người con trai, tên là Tô Công Tính, Tô Xuân Lệ, Tô Xuân Hòa, Tô Xuân Hằng, Tô Xuân Án, Tô Công Lan. Nhưng chỉ có ba cụ Tô Công Tính, Tô Xuân Lệ, Tô Xuân Hòa có hậu duệ. Con của ba cụ là: Tô Công Lực, Tô Xuân Duyệt (con cụ Tô Công Tính); Tô Xuân Thịnh,Tô Tuấn Đức (con cụ Tô Xuân Lệ); Tô Xuân Hy, Tô Văn Ca, Tô Văn Thỉnh (con cụ Tô Xuân Hòa).

Dòng Họ Tô này đến này đã có hậu duệ đời thứ 10, với 92 hộ và 297 khẩu.

          - Cụ Thủy tổ dòng Họ Tô thứ hai tên là Tô Ngọc Đủ sinh được 2 người con trai tên là Tô Văn Vẽ và Tô Đức Chòe.

          Cụ Tô Văn Vẽ sinh được 6 người con là: Tô Văn Song, Tô Thị Hưởng, Tô Văn Mùng, Tô Văn Khi, Tô Văn Dây, Tô Thị Mơ.

          Cụ Tô Đức Chòe sinh được 2 người con là Tô Văn Cửa và Tô Thị Nhà.

Dòng Họ Tô thứ hai đến nay đã có hậu duệ đời thứ 9, với 58 hộ và 114 khẩu.

          Trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 dòng Họ Tô thứ nhất và thứ hai có một số người đi làm ăn và cư ngụ ở nơi khác như tỉnh Thái Nguyên và ở làng Quế Lĩnh, Làng Châu Xá (cùng trong huyện)

          Hòa bình lập lại và nhất là sau 1975 con cháu hai dòng Họ Tô ở đây đi học, đi làm công nhân… và sinh sống ở nhiều tỉnh, thành phố như: Bà Rịa - Vũng Tàu, Biên Hòa, Đồng Nai, Hải Phòng, Hạ Long (Quảng Ninh) và Thủ độ Hà Nội …

          Nghề nghiệp chính của hai dòng Họ Tô ở làng Dương Nham làm nghề nông. Hiện nay, nhiều người thoát ly làm cán bộ, công nhân viên chức, bộ đội, công an và các ngành nghề khác.

          Trước Cách mạng dòng Họ Tô thứ nhất, có một số người được học hành làm thầy đồ. Sau Cách mạng đến năm 1967 có hai người là kỹ sư nông nghiệp và cơ khí ngành dệt là ông Tô Văn Thống và Tô Xuân Hồ. Có thể nói thời gian ấy là hai người đầu tiên trong làng tốt nghiệp đại học. Tính đến nay dòng Họ Tô thứ nhất có 23 người tốt nghiệp đại học, trong đó có 2 người có 3 bằng đại học, 1 người có bằng Thạc sĩ y khoa.

Dòng Họ Tô thứ hai có 8 người tốt nghiệp đại học và có 1 người là ông Tô Bá Khang giữ quân hàm Đại tá quân đội nhân dân Việt Nam.

Về chức danh viên chức nhà nước và Đảng, dòng Họ Tô thứ nhất có 1 người là Bí thư Đảng ủy xã, 2 người là Chủ tịch UBND xã, 1 người ông Tô Xuân Hồ là Chủ tịch UBND Quận, Bí thư Quận ủy, Chánh thanh tra thành phố và Thành ủy viên thành phố Hải Phòng từ khóa VII đến khóa X.

          Do không còn gia phả và những tư liệu liên quan đến Thủy tổ của 2 dòng Họ Tô Dương Nham, xã Phạm Thái, chúng tôi hy vọng qua cuốn sách “Họ Tô Việt Nam” để biết được nguồn gốc họ hàng xa xưa của dòng họ mình. Rất mong các thành viên Họ Tô cả nước, ai có tư liệu và thông tin có liên quan đến các dòng Họ Tô Dương Nham, xã Phạm Thái, thị xã Kinh Môn, tỉnh Hải Dương xin thông tin cho chúng tôi biết

             Tô Xuân Hiến (Ngành 1, Chi ba dòng Họ Tô thứ nhất thôn Dương Nham)_