Vườn dâu Cái Tàu thuộc xã Nguyễn Phích ngày nay (Ảnh TL)

Bà mẹ Việt Nam anh hùng Quách Thị Phụng, sinh năm 1911, quê quán ở ấp 2 (Rạch Tắc) xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, tỉnh Cà Mau. Vào những năm đầu kháng chiến chống Pháp, mẹ tham gia công tác phụ nữ liên Việt, tỉnh Bạc Liêu. Thời kỳ chống Mỹ, giai đoạn 1959 – 1968, mẹ công tác binh vận tại xã Nguyễn Phích. Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, mẹ làm Hội trưởng Hội Phụ nữ xã Nguyễn Phích cho đến ngày qua đời (1981).

Chồng mẹ, ông Tô Phương Hà xuất thân trong gia đình nhà nho, sớm giác ngộ cách mạng. Năm 1930, ông theo kháng chiến và trở thành một trong những đảng viên Đảng Cộng sản đầu tiên ở Cà Mau. Thay vì tập kết ra Bắc, ông được phân công ở lại hoạt động bí mật… Năm 1959 ông bị giặc bắt tra tấn dã man và đã anh dũng hy sinh.

Mất chồng, một mình mẹ bươn chải nuôi các con thơ. Gia đình chồng rất nghèo, không giúp gì được cho mẹ. Vừa tham gia cách mạng, mẹ vừa đi mua lá dừa nước về chằm từng tấm đem bán lấy tiền mua gạo nuôi các con. Lúc đó tuy mới 30 tuổi nhưng mẹ quyết ở vậy thờ chồng, từng ngày truyền cho các con tình yêu quê hương đất nước. Rồi hai người con của mẹ tiếp bước cha tham gia kháng chiến chống Mỹ.

Tại cuộc Tổng tấn công Tết Mậu Thân 1968 ở thị xã Cà Mau, 2 con mẹ đã hy sinh. Còn lại một người con trai, mẹ tiếp tục cho con đi kháng chiến. Người con ấy chính là nguồn an ủi quý báu, là niềm tự hào của mẹ.

Cũng như bao Bà mẹ Việt Nam Anh hùng khác, tham gia hoạt động cách mạng, có chồng, con hy sinh, nhưng mẹ Quách Thị Phụng còn có niềm tự hào, được cùng mẹ mình là cụ Cao Thị Huề nuôi giấu đồng chí Lê Duẩn, cố Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam. Vào những năm 1955 - 1958, ở Khu Căn cứ địa cách mạng Ấp 2, Rạch Tắc, xã Nguyễn Phích, huyện U Minh, tỉnh Cà Mau, phong trào cách mạng miền Nam đang bị bọn Mỹ - Diệm đàn áp dữ dội.

Thế nhưng, gia đình mẹ vẫn nuôi giấu đồng chí Lê Duẩn bằng sự can trường và lòng trung thành với Đảng, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho đồng chí trong giai đoạn phong trào cách mạng miền Nam ở vào thời điểm khó khăn, ác liệt nhất.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, cụ Cao Thị Huề cùng mẹ Quách Thị Phụng vinh dự được đồng chí Tổng Bí thư Lê Duẩn mời ra thăm miền Bắc, viếng Lăng Bác Hồ. Gặp lại đồng chí Lê Duẩn, hai mẹ con xúc động đến rơi nước mắt.

Giờ đây, dòng họ Quách của mẹ Phụng tiếp tục phát động phong trào quyên góp kinh phí xây dựng từ đường dòng họ cũng như tôn tạo di tích nơi cố Tổng Bí thư Lê Duẩn hoạt động. Khu di tích vừa được Bảo tàng tỉnh Cà Mau gắn tấm bia tưởng niệm, ghi lại tóm tắt những hoạt động của đồng chí Lê Duẩn tại đây, nhằm giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau.

                                  Ngô Hiềnvà Mai Hồng Giảm (Báo mới)