Trụ sở Đảng ủy – Hội đồng nhân dân - Ủy ban nhân dân xã Phúc Khánh, huyện Hưng Hà (Ảnh TL)

          Theo sách “Thái Bình với sự nghiệp thời Trần” (bài viết của Dương Quảng Châu - Phạm Hóa) thì con cháu của Tô Trung Từ là hai chi Họ Tô Tiến, Tô Mạnh ở các thôn Ngừ, Lại, Tè (thuộc xã Liên Hiệp), thôn Khuốc (xã Phúc Khánh). Nhưng hiện nay chỉ có thôn Hương Xá, thường gọi là làng Tè có Họ Tô mà là hai họ Tô Tiến và Tô Đình. Hai họ này xưa có gia phả nhưng trong kháng chiến chống Pháp, gia phả bị mất, bị cháy hiện nay chỉ biết tên ông Tổ đời thứ 8, cách nay khoảng 200 năm nên cũng không biết tổ tiên mình có phải là Tô Trung Từ không. Nhưng ở làng này trước đây có ngôi đình lớn thờ Tô Trung Từ làm Thành hoàng được xây từ rất lâu, năm 1951 bị giặc Pháp cho quân đến phá lấy vật liệu về xây bốt Lại; đến năm 2003 mới được khôi phục. Lễ hội trước đây được tổ chức vào ngày 1 tháng Tư âm lịch và đúng như Dương Quảng Châu và Phạm Hóa đã viết là các làng xung quanh đều rước kiệu về.

          Vì vậy rất có thể hai chi Họ Tô ở đây là dòng dõi Tô Trung Từ.

          Hiện nay tại Viện Hán Nôm ở Hà Nội còn lưu giữ được 1 bản hương ước của thôn Hương Xá, xã Khánh Mỹ, tổng Tống Xuyên, huyện Hưng Nhân, phủ Thái Bình (nay là thôn Hương Xá, xã Phúc Khánh, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình) được soạn thảo vào tháng Ba năm Tự Đức thứ 13 (1860). Bản hương ước có ghi tên và chữ ký của ba ông tộc trưởng lúc đó là:

          Chi Họ Phạm Hữu do ông Phạm Hữu Lộc là tộc trưởng

          Chi Họ Tô Tiến do ông Tô Tiến Triết là tộc trưởng

          Chi Họ Nguyễn Hữu do ông Nguyễn Hữu Đan làm tộc trưởng

          Không biết tại sao không có tên Họ Tô Đình, mặc dù Họ Tô Đình cũng đã ở đây từ rất lâu, nay đã đến đời thứ 19. Cũng có ý kiến cho là trước đây chỉ có một Họ Tô Tiến nhưng quá trình phát triển tách thành 2 họ là Tô Tiến và Tô Đình. Ý kiến này không được Họ Tô Đình chấp nhận vì ông Tổ 8 đời Họ Tô Đình sống cách nay ít nhất 200 năm, trước cả thời gian soạn hương ước đã mang Họ Tô Đình là cụ Tô Đình Nhậm. Vấn đề này để nghiên cứu tiếp.

          Dưới đây giới thiệu tóm tắt hai chi họ

          1. Chi họ Tô Tiến

          Trưởng tộc hiện nay là cụ Tô Tiến Sơn 85 tuổi. Chi Họ Tô Tiến lại chia làm 3 cành

          Cành 1 vẫn do cụ Tô Tiến Sơn làm trưởng

          Cành 2 do ông Tô Tiến Tuấn 43 tuổi làm trưởng

          Cành 3 do ông Tô Tiến Có 66 tuổi làm trưởng

          Chi Họ Tô Tiến sống ở quê hiện nay có 49 hộ với 182 nhân khẩu. Có vài ba chục hộ đi làm ăn xa quê hương nhưng chưa thống kê được cụ thể. Chỉ riêng cành 3 đã có 15 hộ với 35 nhân khẩu định cư ở 5 tỉnh thành là Hà Nội, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Kiên Giang.

          Số hộ sống ở quê chủ yếu làm nông nghiệp. Đời sống ở mức trung bình.

          Trong họ có 30 người có bằng đại học

          Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ và trong chiến tranh bảo vệ biên giới Tây Nam và phía  Bắc, trong họ có 56 người tham gia lực lượng vũ trang, có 4 liệt sỹ, 5 thương binh.

          Do không còn gia phả nên chi họ cũng không biết chi họ có phải là hậu duệ của Tô Trung Từ không. Nhưng biết chắc chắn là chi họ đã cư trú ở đây từ rất lâu đời. Gần đây chi họ có lập lại gia phả nhưng chỉ viết được từ cụ Tổ 8 đời là cụ Tô Tiến Xương và cụ Trưởng tộc cũng như ông trưởng của các cành là đời thứ 5, tính từ cụ Tô Tiến Xương

          Chi họ chưa có nhà thờ mà vẫn thờ cúng cụ Tô Tiến Xương ở nhà cụ Trưởng tộc Tô Tiến Sơn. Riêng cành ba có làm được nhà thờ năm 2010 diện tích 41m² trên khuôn viên 181m².

          2. Chi Họ Tô Đình

          Cũng như chi Họ Tô Tiến, vì gia phả gốc bị mất nên cũng không biết Thủy tổ chi họ có phải là Tô Trung Từ không. Chỉ biết là theo phả cũ còn nhớ được thì chi họ nay đã đến đời 19. Gần đây chi họ có lập lại gia phả nhưng cũng chỉ chép được từ cụ Tổ cách đây 11 đời là Tô Đình Nhậm.

          Cụ Tô Đình Nhậm sinh được 3 con trai trở thành ông Tổ của 3 cành:

          Con cả không nhớ tên là Trưởng phái 1

          Con thứ hai Tô Công Quế là Trưởng phái 2

          Con thứ ba Tô Công Thắng là Trưởng phái 3

          Còn hiện nay Trưởng tộc cũng là Trưởng cành 1 là cụ Tô Đình Vân 82 tuổi

          Cành hai do cụ Tô Đình Mến 66 tuổi làm trưởng

          Cành ba do cụ Tô Đình Quốc 82 tuổi làm trưởng

          Số sống ở quê hiện nay là 78 gia đình, 100 hộ với 360 nhân khẩu.

          Số đi làm ăn định cư ở các tỉnh khác như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Quảng Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu khoảng 30 hộ với 101 nhân khẩu.

          Số sống ở quê chủ yếu là làm nông nghiệp, ruộng đất ít chỉ được 1.2 sào/1 nhân khẩu nên đời sống có một số ít ở mức khá, còn lại là trung bình.

          Chi họ chưa có nhà thờ riêng, vẫn thờ Tổ ở nhà cụ Trưởng tộc.

          Theo các cụ cao tuổi ở chi Họ Tô Tiến thì chi Họ Tô Tiến ở đây với chi Họ Tô Văn thôn Thọ Khê, xã Cộng Hòa, huyện Hưng Hà có mối quan hệ họ hàng với nhau, vì trước đây hai họ vẫn qua lại thăm hỏi nhau và đã có lần định tổ chức nhận họ, nhưng vì một bên có việc bận không đến được nên việc không thành. Điều này có lý vì hai thôn chỉ cách nhau 1 cánh đồng và ông Tổ Họ Tô Văn thôn Thọ Khê cũng là của Họ Tô Tiến (cụ Tô Tiến Triều). Và theo ông Tô Văn Thìn, Họ Tô Văn thôn Thọ Khê thì xưa kia khi bên làng Tè vào đám, Họ Tô Văn thôn Thọ Khê vẫn làm cỗ vào dâng cúng. Như vậy Họ Tô Văn thôn Thọ Khê có thể là con cháu Tô Trung Từ và cũng là hậu duệ của Đức Tô Hiến Thành.

          Tô Văn Thìn