Phụ nữ xã Trung Kênh chăm sóc đường hoa tự quản (Ảnh TL)

         Thủy tổ của chi Họ Tô thôn Quan Kênh, Trung Kênh, Lương Tài tỉnh Bắc Ninh là cụ Tô Công Nhung, Tổ bà Đặng Thị Nhâm. Thủy tổ Tô Công Nhung về đất Kênh Vàng (nay là thôn Quan Kênh) định cư năm 1884. Song không rõ từ quê quán, xã, huyện nào.

          Con trưởng cụ Tổ Tô Công Nhung là Tô Xuân Địch, sinh hạ được 5 người con (3 trai, 2 gái). Con cả là Tô Xuân Thu, con trai thứ hai là Tô Xuân Bội, con trai thứ ba là Tô Xuân Bồi. Hai con gái là Tô Thị Nhật và Tô Thị Kẹo.

          Thời kháng chiến chống Pháp, do khu vực Kênh Vàng là vùng tề, có bốt của giặc Pháp nên đa số người trong chi họ chuyển sang Nam Sách (Hải Dương) sinh sống. Sau một thời gian, ông Trường họ phải quay về Quan Kênh -  quê cha đất tổ để chăm lo thờ cúng và mồ mả Tổ tiên.

          Chi họ hiện nay có 2 cành, nếu tính từ cụ Tổ Tô Công Nhung, đã truyền kế được 6 đời con cháu, với 29 hộ, 134 nhân khẩu. Trong đó cành chính (cành Cả) thờ tự Tổ tiên tại Quan Kênh (Lương Tài, tỉnh Bắc Ninh) có 14 hộ, 54 nhân khẩu.

          Tộc trưởng của cả chi họ và chủ trì việc họ ở thôn Quan Kênh hiện nay là ông Tô Xuân Đề - nguyên là bộ đội Bộ Tư lệnh Phòng không – Không quân, con trai út của ông Tô Xuân Thu. Tại nhà ông Đề hiện thờ một người anh trai là Tô Xuân Lệnh, liệt sĩ chống Pháp. Người anh cả của ông Tô Xuân Lệnh là Tô Xuân Đề là Tô Xuân Phát từng bị giặc Pháp bắt đi tù ở Côn Đảo, nay đã mất.

          Cành thứ Hai định cư tại xã Hồng Phong, Nam Sách, Hải Phòng. Song con cháu rất tích cực học tập, lập thân, lập nghiệp, đã có 15 người tốt nghiệp đại học, làm việc trong các cơ quan nhà nước. Trong hai cuộc kháng chiến chống xâm lược và bảo vệ Tổ quốc, đã có 25 người tham gia lực lượng vũ trang; có 3 liệt sĩ, 2 thương binh.

          Đặc biệt trong chi họ có một cụ được phong tặng Danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng.

          Hằng năm, cứ đến ngày kỵ Tổ, ông Tô Công Nhung, ngày 15 tháng Giêng âm lịch, con cháu 2 cành của chi họ Hồng Phong (Nam Sách) và Quan Kênh (Lương Tài) tề tựu đông đủ cúng tế Tổ tiên và bàn việc họ, tại nhà Trưởng tộc Tô Xuân Đề ở thôn Quan Kênh.

          Tuy nhiên, đến nay cả hai cành Họ Tô này đang sưu tầm tài liệu để viết gia phả, chưa quy tập xây cất lăng mộ Thủy tổ, chưa đủ điều kiện vật chất để xây dựng nhà thờ.

           Tô Xuân Đề và Tô Xuân Tam (đời thứ tư)