Nhà văn hóa xã Cao Đại

          Thôn Bình Trù, xã Cao Đại xưa gọi là xã Bằng Đắng, thuộc huyện Bạch Hạc, phủ Tam Đái, trấn Sơn Tây. Trước đây có 2 chi Họ Tô đệm chữ Quang (Tô Quang) cùng sinh hoạt trong một chi họ. Thôn Bình Trù, xã Cao Đại, huyện Vĩnh Tường, thời thuộc Pháp là vùng tề, giặc Pháp thường xuyên càn quét đốt phá nhà dân, nên gia phả bị đốt cháy, các cụ cao niên cũng không truyền dạy gì, nên không biết 2 chi Họ Tô Quang thôn Bình Trù, xã Cao Đại có cùng chung gốc Tổ hay không?

          Khoảng hơn 10 năm trước 1 trong 2 chi Họ Tô Quang tách ra thành Tô Quang - Tô Văn. Chi họ kia vẫn giữ Tô Quang. Chi họ Tô Quang - Tô Văn khởi Tổ tên gì con cháu ngày nay không được biết. Chi họ đã lập lại được gia phả, nhưng không chép được từ Thủy tổ mà chỉ ghi được từ hậu duệ đời nay về trước là 7 đời. Chi họ có 4 cành 39 hộ với 146 nhân khẩu. Trong đó có 1 hộ với 8 nhân khẩu, định cư tại xã Thanh Bình, huyện Thanh Sơn, tỉnh Phú Thọ.

          Nghề nghiệp chính của bà con trong họ là nông nghiệp. Đời sống ổn định không còn hộ nghèo.

          Trong thời đại Hồ Chí Minh có cụ Tô Quang Nuôi, sinh năm 1914 là lão thành cách mạng, nguyên là Phó trưởng Ty Nông nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc. Ông Tô Quang Thu sinh năm 1959 là Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương Đảng khóa XI, khóa XII. Con cháu Họ Tô Quang - Tô Văn thôn Bình Trù, xã Cao Đại yêu Tổ quốc sẵn sàng tòng quân giết giặc, đã có 20 người tham gia lực lượng vũ trang, trong đó có 2 liệt sĩ, 2 thương binh.

          Ngày nay con cháu Họ Tô đang ra sức học tập, lập thân, lập nghiệp đã có 22 người có bằng đại học, 5 Thạc sĩ, 1 Tiến sĩ.

          Họ tộc đã lập được gia phả từ hậu duệ ngày nay đến 7 đời về trước, xây cất lăng mộ Chi Họ Tô Quang từ năm 2005. Hiện nay con cháu Họ Tô xã Cao Đại đang cùng các cấp chính quyền trong tỉnh Vĩnh Phúc xúc tiến việc xây dựng Đền thờ cụ Tiến sĩ Tô Thế Huy, cũng là dịp để con cháu hướng về cội nguồn tri ân tổ tiên.

             Tô Quang Hiền